VERB ရဲ့ ေကာက္ေၾကာင္းနဲ႔ Verb to "be" အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း

- Verb ဆုိတာ ဘာလဲဆုိတာကေတာ့ အားလုံးသိျပီးျဖစ္မွာပါ။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားမွာ အေရးပါတဲ့  အပုိင္းအေနနဲ႔ ပါဝင္ေနတာပါ။ ျဖစ္ရပ္ (Occurrence) ၊  လႈပ္ရွားမႈ (Action) နဲ႔ ျဖစ္တည္မႈအေျခအေန ( State of being) တုိ႔ကုိ မီးေမာင္းထုိးျပေပးပါတယ္။

- ပုံမွန္အားျဖင့္ေတာ့ Verb ကုိ အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ (၅)မ်ဳိး ခြဲျခားထားေလ့ရွိပါတယ္။ 

1. Action Verbs
2. Auxiliary Verbs & Lexical Verb
3. Dynamic Verbs & Stative Verbs
4. Finite Verbs & Nonfinite Verbs 
5. Regular Verbs & Irregular Verbs

- နံပါတ္ (1) အုပ္စုျဖစ္တဲ့ Action Verbs အုပ္စုထဲမွ ဆုိရင္ Transitive Verb နဲ႔ Intransitive Verb ႏွစ္မ်ဳိးပါဝင္ပါတယ္။

- နံပါတ္ (၂) အုပ္စုျဖစ္တဲ့ Auxiliary Verbs မွာ Verb to "be", Verb to "Have", Verb to "Do" နဲ႔ Modal Verbs မ်ားျဖစ္ေသာ Can- could, shall- should, will- would, may- might, must, ought to ဆုိျပီး (4) မ်ဳိးပါဝင္ပါတယ္။

- နံပါတ္ (၃)၊ (၄) နဲ႔ (၅) အုပ္စုတုိ႔ကုိ နံပါတ္ (၁) အုပ္စုထဲမွ Transitive and Intransitive အုပ္စုနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျပီး အုပ္စုတစ္ခုတည္းအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ပါတယ္။

- ဒါေၾကာင့္ Verb ကုိ အုပ္စုအားျဖင့္ (၃) မ်ဳိးပဲ မွတ္ယူႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့...

1. Transitive Verbs
2. Intransitive Verbs
3. Auxiliary Verbs or Modal Verbs or Helping Verbs ဆုိျပီး မွတ္ယူလုိက္ပါ။ 

- Transitive Verbs ဆုိတာက ျမန္မာလုိ ကံလိုၾကိယာ၊ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ Object လုိအပ္တဲ့ Verbs အုပ္စုေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- U Zaw Zaw killed ဆုိျပီး စာေၾကာင္းကုိ ရပ္ထားလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Object တစ္ခုခု ထည့္ေပးမွသာလွ်င္ အဓိပၸာယ္ျပည့္စုံတဲ့ စာေၾကာင္းျဖစ္မွာပါ။ U Zaw Zaw killed the snake. အဲလိုမ်ဳိး Object တစ္မ်ုိးမ်ုိးကုိ လိုအပ္ေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ Transitive Verbs အုပ္စုမွာ Active Voice and Passive Voice လုိ႔ ေခၚတဲ့ Voice ပါဝင္လာပါေတာ့တယ္။ U Zaw Zaw killed the snake (Active) => The snake was killed by U Zaw Zaw. (Passive) ။
- Transitive Verbs မွာ Active and Passive ပါလာျပီးေတာ့ Object ေတြအေၾကာင္းလည္း ပါဝင္လာရေတာ့မွာပါ။ Object မွလည္း Indirect Object and Direct Object ဆုိျပီး ႏွစ္မ်ဳိး ရွိေနျပန္တယ္။ အေသးစိတ္ကုိေတာ့ ေနာက္မ်ားမွ ထပ္မံရွင္းျပပါေတာ့မယ္။
-  Active and Passive ျဖစ္တဲ့ Voice အေၾကာင္းကုိေတာ့ ပုိ႔စ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ထပ္မံရွင္းျပေပးပါမယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။
-  Intransitive Verb ဆုိတာကေတာ့ Transitive Verb ေတြလုိမ်ဳိး ေနာက္ကေန Object လုိအပ္တာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ arrive, go, lie, sneeze, sit, die, etc. တုိ႔ကဲ့သုိ႔ Action Verb ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ-

• Huffing and puffing, we arrived at the classroom door with only seven seconds to spare. (Arrived = intransitive verb)

• James went to the campus cafe for a steaming bowl of squid eyeball stew. (Went = intransitive verb)

• To escape the midday sun, the cats lie in the shade under our cars. (Lie = intransitive verb)

• Around fresh ground pepper, Sheryl sneezes with violence. (Sneezes = intransitive verb)

• In the evenings, Glenda sits on the front porch to admire her immaculate lawn. (Sits = intransitive verb)

• Flipped on its back, the beetle that Clara soaked with insecticide dies under the refrigerator. (Dies = intransitive verb)

 - Auxiliary Verbs မွာ 

1. Verb to "be", 
2. Verb to "Have", 
3. Verb to "Do" နဲ႔ 
4. Modal Verbs ဆုိျပီး ရွိတဲ့ အထဲမွ Verb to "BE" အေၾကာင္းကုိပဲ ဒီပုိ႔စ္မွာ ရွင္းလင္းေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

- BE သီးသန္႔ဆုိရင္ အဂၤလိပ္လို Infinitive လို႔ ေခၚပါတယ္။ သူ႔ကုိ Tense ေတြ ခြဲျပီး လုိသလို အသုံးျပဳၾကတာပါ။(Tense မ်ားအေၾကာင္းကုိလည္း ေနာက္ပို႔စ္မွာ အေသးစိတ္ ရွင္းျပေပးပါမယ္။)
ဒါေၾကာင့္ 

• Present Tense အေနနဲ႔ဆုိ am, is, are
• Past tense အေနနဲ႔ဆုိ was, were
• Perfect Tense အေနနဲ႔ဆုိ have been (present perfect), had been (past perfect)
• Continuous Tense အေနနဲ႔ဆုိ am, is, are + V-ing (present), was, were + V-ing (past) 
• Future Tense အေနနဲ႔ဆုိ will + be ဆုိျပီး လိုအပ္သလုိ စနစ္တက် ခြဲျခားအသုံးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။

- BE ရဲ့ မူလ အဓိပၸာယ္က ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။

1. အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကုိ ေဖာ္ျပေျပာဆုိ ( ဒီနံပါတ္ ၁ ကုိ ျမန္မာလို "ရွိ" ဆုိတဲ့စကားလုံးနဲ႔ ေျပာႏုိင္တဲ့အတြက္ "have" နဲ႔ ေရာေထြး တတ္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ "be" ဆုိတာ အသက္ရွင္ရပ္တည္တာ၊ အေကာင္အထည္ ရုပ္ျဒပ္နဲ႔ တည္ရွိေနတာ.... အဂၤလိပ္လို "exist" ကုိ ေျပာတာပါ။ "have" ဆုိတာက ပုိင္ဆုိင္တာ.. အဂၤလိပ္လို "possess" ကုိ ေျပာတယ္ဆုိတာ ကြဲကြဲျပားျပား နားလည္ထားဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။

- I think; therefore I am.(အသက္ရွင္၊ ရုပ္ျဒပ္နဲ႔ ရပ္တည္)
- I am here. (တည္ရွိ)
- I have a car. (ပုိင္ဆုိင္မႈ)
- I have children. (ပုိင္ဆုိင္မႈ)
- He is in the next room.(တည္ရွိ)
- You are in my house now. (မငး္ ငါ့အိမ္ထဲကုိ ေရာက္ေနျပီလို႔ ဆုိလိုျခင္း- တည္ရွိေနတာကုိ ျပတာပါ။)
- You have your problems. (ျပႆနာ ေတြကုိ လက္ဝယ္ပုိင္ဆုိင္ ေျဖရွင္းေနရတာ)
- We will not be at home tomorrow. (ရွိျခင္း၊ မရွိျခင္း)
- We will have a house of our own next year. (ပုိင္ဆုိင္ရေတာ့မယ္ဆုိတာ ျပျခင္း) 

           2. ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ေယာက္်း၊ မိန္းမ စသည္...(ျဖစ္ေၾကာင္းျပ)
- I am a vegetarian.
- I am twenty-one.
- I will be twenty-two next Monday.
- We are Myanmars.
- She is my wife.
- She is five years my junior.
- Anawrahta was a great king.
အထက္မွာ သုံးျပခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ "ျဖစ္တယ္" ဆုိတဲ့အဓိပၸာယ္နဲ႔ သုံးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ "ျဖစ္တယ္" လို႔ ေျပာမရတဲ့ အေျခအေနေတြမ်ာေတာ့ "Be" ကို Adjective နဲ႔ တြဲသုံးေပးရပါတယ္။ ဥပမာ- 
- Mi Mi is beautiful.
- U Pwa is very rich.
- I am unlucky.
- You are quite young.

- be နဲ႔ မွားယြင္းတတ္တဲ့ Have ရဲ့ ပင္မအဓိပၸာယ္က ပုိင္ဆုိင္တာ ျဖစ္တယ္။ အကူၾကိယာအျဖစ္သုံးရင္ေတာ့ Past Participle ထားလုိက္ရင္ Perfect Tense ျဖစ္ရတယ္။
- I have seen this awful film. (ၾကည့္ျပီးျပီ)
- The boat had gone before we came. (သေဘၤာထြက္သြားျပီး အေျခအေန)
ဒီေတာ့ "Be" ကုိ Past participle ေရွ႕က ထားရင္ Passive Voice ျဖစ္ျပီးေတာ့... "Have" ဆုိရင္ေတာ့ Perfect Tense ျဖစ္သြားတာကုိ မေရာေထြးေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္သားထားဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ-
- He is told to leave at once. (Passive)
- He has told me to leave at once. (Perfect)

"Be" ကုိ "have" နဲ႔ တြဲျပီး Present Perfect Tense မွာ သုံးရင္ "တစ္ေနရာရာကုိ ေရာက္ခဲ့တယ္၊ ေရာက္ဖူးတယ္၊ သြားျပီး ျပန္လာတယ္" လို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္ပါတယ္။ ဥပမာ-
- Where have you been? I have been to Bagan. (ေရာက္ခဲ့)
- I have been to Katha several times. (ေရာက္ဖူး)
- Have you been to Poppa? (ေရာက္ဖူးလား)
ဒီေနရာမွာ ျမန္မာလုိ "ေရာက္" လို႔ သုံးေပမဲ့ အဂၤလိပ္လုိ "arrive" မသုံးရတာကုိ သတိျပဳပါ။ (Arrive ကုိ ေနာင္အလ်င္းသင့္တဲ့အခါ ရွင္းျပပါမယ္။)

- "Be" ကုိ Perfect မွာ သုံးတာနဲ႔ "gone" ကုိ Perfect မွာသုံးတာ ျခားနားကြဲျပားပုံကုိလည္း သတိျပဳေစခ်င္ပါတယ္။
- U Thutaw has gone to Mandalay. (သြားတာ...ျပန္မေရာက္ေသး)
- They have gone to Taunggyi. (သြားတာ.... ျပန္မေရာက္ေသး)
ျပန္ေရာက္တဲ့ အေျခအေနကုိ ေျပာခ်င္ရင္ေတာ့ ...(သြားခဲ့ေနရာကုိ ေရာက္ခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္)
- U Thutaw has been to Mandalay. (ေရာက္ခဲ့တယ္)
- We have been to Taunggyi. (ေရာက္ခဲ့တယ္)
အလားတူပါပဲ- 
- Has the newspaper boy come? (ေရာက္ေနျပီးလားလို႔ ေမးျခင္း)
- Has the newspaper boy been? ( လာျပီး ျပန္သြားျပီလားလို႔ ေမးတာ)

Verb to "be" နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခု ရွင္းျပခဲ့သမ််ကုိ အတုိခ်ဳပ္ ျပန္ေကာက္ရရင္.....

1. Be ရဲ့ အဓိပၸာယ္က အသက္ရွင္ရပ္တည္တာ၊ ဘယ္သူဘယ္ဝါ ဘာဘာညာညာျဖစ္တာ။
2. Have ရဲ့ အဓိပၸာယ္က ပုိင္ဆုိင္တာ
3. Be နဲ႔ adjective တြဲတယ္။
4. Be နဲ႔ V-ing တြဲရင္ Present Continuous Tense ျဖစ္တယ္။
5. Be နဲ႔ Past Participle (V-3) တြဲရင္ Passive ျဖစ္တယ္။
6. Have နဲ႔ Participle (V-3) တြဲရင္ Perfct ျဖစ္တယ္။
7. Have been ဆုိတာ သြားျပီး ျပန္ေရာက္တာကုိ ေျပာတာပါ။

"Be" နဲ႔ Preposition တြဲသုံးတာကုိေတာ့ ေနာက္ပုိ႔စ္မ်ားမွာ ေရးသားရွင္းျပေပးပါမယ္။-